Συμμορίες

     Συμμορία από το συν και τη λέξη μόρα (από το ρήμα μείρομαι: διανέμω/μοιράζω/κατανέμω) και την  κατάληξη -ία.

   Οι Χορηγίες, ήταν ένας σημαντικός κοινωνικός και πολιτιστικός θεσμός που ξεκίνησε στην Αθηναϊκή Δημοκρατία του Κλεισθένη στα τέλη του 6^ου αι. π. Χ., ανθίζει τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή και αρχίζει να εκφυλίζεται κατά τον 4^ο αι. π. Χ. και να δώσει οριστικά τη θέση του στις Συμμορίες.

Κλεισθένης

   Η Συμμορία ήταν μία ομάδα πλούσιων Αθηναίων πολιτών κατά τον 4^ο αι. π. Χ. Είχαν σχηματιστεί για καθαρά φορολογικούς σκοπούς το 378 π. Χ. όταν Επώνυμος Άρχων των Αθηνών ήταν ο Ναυσίνικος (αυτός που νικά με τα πλοία). [Μήπως στη πόλη που “φτιάχτηκαν πλοία” να είχαν υπόψη τους οι γονείς για τα αγόρια την ονοματοδοσία Ναυσίνικος;] Για να μην υπάρχει άδικη και άνιση φορολογία (όπως στις μέρες μας) οι πλούσιοι (όχι οι Δούλοι) Αθηναίοι κατατάσσονταν σε Συμμορίες ανάλογα με την φορολογική τους ικανότητα. Για κάθε Συμμορία υπήρχε διαφορετικός ετήσιος φόρος ιδιοκτησίας (ο σημερινός ΕΝΦΙΑ) που λεγόταν Εισφορά.

   Οι Συμμορίες ήταν περίπου 100. Συνιστούσαν  κατηγορίες Αθηναίων πολιτών με ατομική ιδιοκτησία και περίπου ίδια εισοδήματα ώστε να πληρώνουν την ίδια εισφορά για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης. Σε κάθε Συμμορία υπήρχε ο Ηγεμών που έδινε το όνομά του στη Συμμορία, ο Δεύτερος και ο Τρίτος. Υπήρχε και ο Διαγραφεύς που κρατούσε τα Διαγράμματα (Φορολογικοί Κατάλογοι) με το περιουσιολόγιο, τα εισοδήματα, τον οφειλόμενο φόρο και διέγραφε όσους πλήρωναν την ετήσια Εισφορά τους. Ο Ηγεμών, ο Δεύτερος, ο Τρίτος και ο Διαγραφέας ήταν υπόλογοι στους Δέκα Στρατηγούς των Αθηνών μιας και τους είχε ανατεθεί, μεταξύ άλλων καθηκόντων, και η ευθύνη των Συμμοριών. 

Δέκα Στρατηγοί

   Σύντομα όμως δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα. Ενώ ήταν πολύ σημαντικό να εισπράττονται εγκαίρως οι ετήσιες Εισφορές, στην πράξη αποδείχθηκε δύσκολο. Έτσι το 358 π. Χ. εισάγεται η ιδέα της Πρό-Εισφοράς. Ο Ηγεμών, ο Δεύτερος και ο Τρίτος προεισέφεραν την προκαθορισμένη ημερομηνία το συνολικό ποσό που έπρεπε να εισφέρει η Συμμορία τους και κατόπιν το εισέπρατταν εν καιρώ από τα υπόλοιπα μέλη.

   Υπήρχαν και οι Συμμορίες των Μετοίκων στις οποίες επικεφαλής ήταν ο Ταμίας και τα Διαγράμματα τηρούσε ο Επιγραφέας.

   Επιπλέον, για τους 1.200 πλουσιότερους Αθηναίους υπήρχε ένας ακόμη φόρος (όπως ο Φόρος Μεγάλης Περιουσίας): η Τριηραρχία. Ήταν μία Λειτουργία, η ευθύνη δηλαδή για τη κατασκευή, τον εξοπλισμό και τη  συντήρηση μιας Τριήρους. Το 357 π. Χ. αυτοί οι πολύ  πλούσιοι Αθηναίοι ονομάστηκαν Συντελείς και κατανεμήθηκαν σε είκοσι Συμμορίες των εξήντα ατόμων.

Τριήρης

   Το 330 π. Χ. όλες οι Συμμορίες ανατέθηκαν σε έναν από τους Δέκα Στρατηγούς ο οποίος είχε πλέον την αποκλειστική ευθύνη τους, ονομάστηκε δε «Στρατηγός επί τας Συμμορίας».

Πηγές: 

• Δημοσθένους: Περὶ τῶν Συμμοριῶν  
• Τζόν Χάιλ: Η Γέννηση της Δημοκρατίας